Την 1η Μαΐου του 1886 ξεκίνησε μια εκτεταμένη απεργία στις Η.Π.Α. απαιτώντας την 8ωρη εργασία. Το σύνθημα του αγώνα ήταν «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες αναψυχή, 8 ώρες ξεκούραση» και διαδόθηκε ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα. Μέσα από αυτόν τον αγώνα το εργατικό κίνημα προσπάθησε να αποσπάσει εξουσία από το κεφάλαιο και να αμφισβητήσει τον εργάσιμο χρόνο για χάρη της ζωής, του πολιτισμού και της απόλαυσης.
Η απεργία είχε προετοιμαστεί από πριν. Το αμερικανικό εργατικό κίνημα την είχε αποφασίσει το 1884. Για να την υλοποιήσει, πραγματοποιήθηκαν εκατοντάδες συναντήσεις και συγκεντρώσεις, συλλέχθηκαν πόροι, σε καιρούς, μάλιστα, κατά τους οποίους η συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων ήταν παράνομη. Μανιφέστα και εφημερίδες κυκλοφόρησαν ενθαρρύνοντας τους εργαζόμενους να συμμετάσχουν στην προγραμματισμένη απεργία.
Ωστόσο, ο αγώνας για την 8ωρη εργάσιμη ημέρα δε θεωρήθηκε ως μια απλή μεταρρύθμιση. Διαποτίστηκε με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Ήταν μια μάχη που αποτέλεσε οργανικό μέρος του αγώνα για μια εξισωτική κοινωνία, απαλλαγμένη από κάθε είδους καταπίεση. Έγινε κατανοητό ότι αυτός ο αγώνας δε θα περνούσε μέσα από συνόδους, δικαστήρια, αλλά ότι θα μπορούσε να πετύχει μόνο μέσω της άμεσης δράσης των λαϊκών μαζών. Η εργατική τάξη δεν εμπιστεύτηκε αυτούς τους θεσμούς των απατεώνων, διότι αντιπροσώπευαν για αυτήν πηγές καταστολής και πείνας.
Την 1η Μαΐου του 1886 η απεργία αποδείχθηκε μαζική, με διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα και με επίκεντρο την πολυπληθή βιομηχανική πόλη του Σικάγο. Εκεί έγινε αισθητή η καταστολή της αστυνομίας, καθώς και η αντίσταση των εργαζομένων. Πραγματοποιήθηκαν συγκρούσεις, με αποτέλεσμα αρκετούς νεκρούς και τραυματίες, συμπεριλαμβανομένου ενός εργαζομένου που σκοτώθηκε μπροστά από το εργοστάσιο Μακ Κόρμικ, όπου υπήρχαν πολλοί απεργοσπάστες.
Μπροστά στην πρόκληση της άτεγκτης καταστολής, οι εργαζόμενοι κάλεσαν διαδήλωση στις 4 Μαΐου στην πλατεία Χεϊμάρκετ. Κατά τη διάρκεια της κινητοποίησης κάποιος έριξε μια βόμβα ως απάντηση στην αστυνομική καταστολή. Αυτή η ενέργεια προκάλεσε τη βίαιη απάντηση της αστυνομίας, η οποία ξεκίνησε μια εκστρατεία δίωξης, φυλάκισης και βασανιστηρίων εναντίον των εργατών, εκ των οποίων οκτώ ήταν αγωνιστές πρώτης γραμμής, αναρχικοί και συνδικαλιστές, τους οποίους εκδικήθηκε η αστική δικαιοσύνη, καταδικάζοντάς τους για συνωμοσία.
Η δικαστική υπόθεση ήταν μια στημένη από το κράτος αντεργατική μεθόδευση, όπως ακριβώς συνέβη λίγα χρόνια αργότερα με δύο ακόμα επιφανείς αναρχικούς, τον Νίκολα Σάκο και τον Μπαρτολομέο Βαντσέτι. Κατασκευάστηκαν καταγγελίες και επινοήθηκαν αποδείξεις, καταδεικνύοντας την εκδικητικότητα της αστικής τάξης απέναντι στην πολιτική στράτευση των εργατών. Ακόμη και ο ίδιος ο εισαγγελέας, ο Τζούλιους Γκρίνελ, δήλωσε τα εξής: «Ο νόμος δοκιμάζεται. Η αναρχία δικάζεται… Κύριοι ένορκοι, καταδικάστε αυτούς τους άντρες, χρησιμοποιήστε τους για παραδειγματισμό, κρεμάστε τους και σώστε τους θεσμούς μας, την κοινωνία μας».
Τον επόμενο χρόνο, τον Νοέμβριο του 1887, η αστική δικαιοσύνη καταδίκασε μερικούς εκ των κατηγορούμενων αναρχικών σε αρκετά χρόνια φυλάκισης, ενώ τους υπόλοιπους σε θάνατο δια απαγχονισμού. Μπροστά στο δικαστήριο ο Άντολφ Φίσερ είπε:
«Αν πρόκειται να πεθάνω, επειδή είμαι αναρχικός, λόγω της αγάπης μου για την ελευθερία, την αδελφοσύνη και την ισότητα, τότε δε θα διαμαρτυρηθώ. Εάν ο θάνατος είναι η τιμωρία για την αγάπη μας για την πανανθρώπινη ελευθερία, τότε λέω ανοιχτά ότι έχασα τη ζωή μου∙ όμως, δεν είμαι δολοφόνος».
Έκτοτε, η 1η Μαΐου εορτάζεται ως η Διεθνής Ημέρα των Εργαζομένων. Εορτάστηκε για πρώτη φορά το 1890. Η Πρωτομαγιά εορτάζεται ως ημέρα απεργίας των εργαζομένων κατά του κεφαλαίου, ως ευκαιρία για την απότιση τιμών στους μάρτυρες της υπόθεσης του Χεϊμάρκετ του Σικάγο του 1886 και για τον αγώνα για την κατοχύρωση της 8ωρης εργασίας. Ως συνέπεια των απεργιών και του επίμονου αγώνα, η απαίτηση του 8ωρου σιγά-σιγά κατακτήθηκε σε διάφορες χώρες από την εργατική τάξη.
Τι σημαίνει σήμερα η Πρωτομαγιά;
Η 8ωρη εργάσιμη ημέρα έχει ήδη κατακτηθεί ως δικαίωμα σε πολλές χώρες και η 1η Μαΐου αναγνωρίζεται ως διεθνής ημέρα εορτασμού από το εργατικό κίνημα σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, σήμερα εκατομμύρια καταπιεσμένοι άνθρωποι στον κόσμο εξακολουθούν να εργάζονται για πολλές και εξαντλητικές εργάσιμες ημέρες υπό άθλιες συνθήκες, ενώ ατυχήματα εξακολουθούν να συμβαίνουν σε εργοστάσια και εργαστήρια, με αποτέλεσμα τρομερές τραγωδίες. Το διεθνές κεφάλαιο έχει επεκτείνει δυσανάλογα την παραγωγή σε ολόκληρο τον πλανήτη, υποβαθμίζοντας τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας ολόκληρων πληθυσμών σε περιφερειακές περιοχές και χώρες, απειλώντας, επιπλέον, την ίδια την ύπαρξη του πλανήτη.
Επομένως το αίτημα για 8ωρη εργάσιμη ημέρα εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και αναγκαίο. Πάνω απ ‘όλα, η κοινωνία που ονειρεύονταν και για την οποία αγωνίστηκαν οι μάρτυρες του Σικάγο και οι γενιές αγωνιστών και εργατών είναι πιο αναγκαία από ποτέ, διότι εκείνοι κουβαλούσαν στις καρδιές τους τις επιθυμίες για κοινωνική δικαιοσύνη για όλη την ανθρωπότητα, γνωρίζοντας ότι ο αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό και το κράτος ήταν καθοριστικός, όπως είναι ακόμα σήμερα. Ήξεραν ότι από τη μία πλευρά είναι οι καταπιεστές και οι θεσμοί τους, ενώ από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι καταπιεσμένοι, εκείνοι που ματώνουν πάνω από τις μηχανές, αυτοί που λιμοκτονούν, που είναι άνεργοι, αυτοί που τους περιφρονεί το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά και εκείνοι που θα οικοδομήσουν έναν δίκαιο, νέο κόσμο.
Όπως εκείνοι που συμμετείχαν στις απεργίες του Σικάγο, εμείς οι καταπιεσμένοι γνωρίζουμε σήμερα ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί δικαιοσύνη μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα, ότι η τρέχουσα κοινωνική τάξη, που εξαρτάται από την καθημερινή μας εργασία για την επιβίωσή μας, δε μας αποφέρει τίποτα καλό. Ο καπιταλισμός φέρνει μόνο δυστυχία, πείνα, βία και θάνατο. Αυτά μας επιφέρει εδώ και αιώνες το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει εξελιχθεί τεχνολογικά με έναν φρικτό τρόπο. Ο καπιταλισμός έχει ξεκινήσει πολέμους για τον έλεγχο των πόρων, προκαλώντας χάος σε χώρες και μετατρέποντάς τες σε «αποτυχημένα κράτη», καταστρέφοντας ολόκληρα τα παραγωγικά τους συστήματα, εκτοπίζοντας πληθυσμούς, μετατρέποντάς τους σε πρόσφυγες ή οικονομικούς μετανάστες που αναζητούν απεγνωσμένα θέσεις εργασίας και ευημερία. Ο κατάλογος των καταστροφών που προκαλούνται από την ανεξέλεγκτη φιλοδοξία του κεφαλαίου στην ιμπεριαλιστική του διάταξη είναι μακρύς και περίπλοκος.
Είναι οι καταπιεσμένοι σε όλο τον κόσμο αυτοί που υφίστανται τις συνέπειες της αναπαραγωγής του καπιταλιστικού συστήματος και την ανάγκη του για εκμετάλλευση της φύσης και της ανθρώπινης εργασίας. Εμείς πρέπει να κρατήσουμε ψηλά τα λάβαρα του αγώνα των μαρτύρων του Σικάγο και τα όνειρά τους για δικαιοσύνη και ελευθερία.
Τι πρέπει να κάνουν οι οργανωμένοι αναρχικοί;
Ο αναρχισμός, η ιδεολογία που υποστήριζαν οι μάρτυρες του Σικάγο, δεν έχει πεθάνει, ούτε έχει εξαφανιστεί, όπως ισχυρίζονται πολλοί που ανήκουν σε διάφορα ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα. Αντιθέτως, ο αναρχισμός σήμερα έχει τη δύναμη να αποδείξει ότι η πρότασή του είναι έγκυρη και χρήσιμη για την ανθρωπότητα, ότι η κοινωνική του προσέγγιση μπορεί να βρει εφαρμογή στους σημερινούς αγώνες και ότι δεν αποτελεί «κειμήλιο του παρελθόντος». Η αναρχική δέσμευση, η οποία στοχεύει στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας όπου η εξουσία, η ιδιοκτησία και τα μέσα αυτοσυντήρησης θα κοινωνικοποιηθούν και η συλλογική ελευθερία θα αποτελεί ουσιαστικό συστατικό της κοινωνικής τάξης, είναι σήμερα αναγκαία και απαραίτητη.
Αυτή η πρόταση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εν μία νυκτί. Χρειάζεται υπομονή, επιμονή και αποφασιστικότητα για την οικοδόμηση μιας διαφορετικής κοινωνίας, για την προώθηση της αυτοοργάνωσης των από τα κάτω και την υποστήριξη των αγώνων τους. Πρέπει να βελτιώσουμε αυτήν την πρόταση μέρα με τη μέρα. Αυτό είναι δυνατό μέσω του κοινωνικού εισοδισμού στην καρδιά της κοινωνίας, στις λαϊκές και εργατικές μάζες.
Είναι πολύ σημαντικό για τον οργανωμένο αναρχισμό να έχει επιρροή στα τμήματα της κοινωνίας όπου αγωνίζονται οι καταπιεσμένοι, ιδίως στους εργαζόμενους, ενδυναμώνοντας και αναπτύσσοντας τη συνδικαλιστική οργάνωση, συμμετέχοντας και στηρίζοντας τους αγώνες για υψηλότερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Οι οργανωμένοι αναρχικοί πρέπει να μοχθήσουν για τη σύνδεση αυτών των αγώνων και για την επεξεργασία μιας στρατηγικής αναφορικά με την υλοποίηση ενός μετώπου των καταπιεσμένων, προχωρώντας στη δημιουργία μεγαλύτερων χώρων για αυτοδιαχείριση και ταξική ανεξαρτησία, σχετικά με ό,τι αποκαλούμε ως οικοδόμηση της λαϊκής εξουσίας ή της εξουσίας από τα κάτω.
Όλα τα δικαιώματα και τα οφέλη που ανήκουν στον λαό κερδήθηκαν μέσα από μάχες και αγώνες. Οι άρχουσες τάξεις δεν παραχωρούν τίποτα δωρεάν. Μόνο μέσω της αλληλεγγύης, του μαχητικού αγώνα της οργάνωσης των από τα κάτω και της ταξικής τους συσπείρωσης έχουμε κατοχυρώσει τις νίκες μας οι καταπιεσμένοι. Σε αυτόν τον αγώνα ο οργανωμένος αναρχισμός έχει μια θέση, με τη στρατηγική μας, τις προτάσεις μας και τη μεθοδολογία μας, η οποία δίνει έμφαση στη δημιουργία της λαϊκής εξουσίας και όχι της εξουσίας του πολιτικού κόμματος, όπως κάνουν συχνά οι πρωτοπορίες.
Ο πόθος των μαρτύρων του Σικάγο για δικαιοσύνη και ελευθερία θα περιπλανηθεί ξανά στους δρόμους κατά την προσεχή Εργατική Πρωτομαγιά μαζί με τους καταπιεσμένους του κόσμου στον αγώνα τους για ένα καλύτερο μέλλον. Τα όνειρά τους ζουν στον αγώνα όλων των ανθρώπων που παλεύουν σε όλο τον κόσμο για ψωμί και αξιοπρέπεια, αλλά και για μια πλήρως εξισωτική και δίκαιη κοινωνία.
ΖΗΤΩ ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟ
ΖΗΤΩ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
ΖΗΤΩ Η ΑΝΑΡΧΙΑ, ΖΗΤΩ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΝΑ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ
ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΟΣΩΝ ΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ
☆ Embat – Organització Llibertària de Catalunya – Καταλονία
☆ Devrimci Anarşist Federasyon (DAF) – Τουρκία
☆ Federación Anarquista Uruguaya (FAU) – Ουρουγουάη
☆ Union Communiste Libertaire (UCL) – Γαλλία
☆ Organización Anarquista de Córdoba (OAC) – Αργεντινή
☆ Federación Anarquista de Rosario (FAR) – Αργεντινή
☆ Die Plattform – Anarchakommunistische Organisation – Γερμανία
☆ Organización Anarquista de Tucumán (OAT) – Αργεντινή
☆ Anarchist Communist Group (ACG) – M. Βρετανία
☆ Federación Anarquista de Santiago (FAS) – Χιλή
☆ Αναρχική Ομοσπονδία – Ελλάδα
☆ Libertäre Aktion – Ελβετία
☆ Coordenação Anarquista Brasileira (CAB) – Βραζιλία
☆ Grupo Libertario Vía Libre – Κολομβία
☆ Organisation Socialiste Libertaire (OSL) – Ελβετία
☆ Aotearoa Workers Solidarity Movement (AWSM) – Νέα Ζηλανδία
☆ Alternativa Libertaria/ Federazione dei Comunisti Anarchici (AL/FdCA) – Ιταλία
☆ Zabalaza Anarchist Communist Front (ZACF) – Νότια Αφρική
☆ Melbourne Anarchist Communist Group (MACG) – Αυστραλία
☆ Workers Solidarity Movement (WSM) – Ιρλανδία